" پایان نامه آماده کارشناسی ارشد – ۲-۸- جایگاه، فلسفه و ضرورت اثربخشی آموزشی در سازمانها – 3 "
“
۲-۵-۳- آموزش ضمن خدمت
آموزشی است که در صحنه واقعی کار و همزمان با انجام دادن وظایف شغلی به کارکنان ارائه میگردد. این نوع آموزش به افراد کمک میکند تا بر اساس انتظارات سازمانی، اخلاقی و اجتماعی و با توجه به مسائل فردی و سازمانی رفتارهای مناسبی از خود نشان دهند و به ویژه از طریق کسب معلومات و مهارتهای لازم و تلفیق آنان با تجارب شغلی کارایی بیشتری را برای انجام دادن وظایف موجود یا مسئولیتهای احتمالی آن و مالاً شایستگیهای لازم را برای ارتقاء شغلی و تصدی مدارج بالاتر سازمانی احراز مینمایند.
۲-۵-۴- آموزش بعد از خدمت
آموزشی که به منظور آمادگی بیشتر کارکنان برای ورود به دوران بازنشستگی ارائه شود. این نوع آموزش در زمینه مهارتهای درآمد زا، نحوه مواجهه با خلاء قدرت ناشی از بازنشستگی، گذراندن اوقات بیکاری و سرانجام نحوه تأمین سلامت فیزیکی و روانی بازنشستگان کمک میکند (ابیلی، ۱۳۷۷).
۲-۶- آموزش ضمن خدمت
آموزش ضمن خدمت چیزی نیست، جز تلاشهایی که در جهت ارتقاء سطح دانش و آگاهی و مهارتهای فنی، حرفهای و شغلی و نیز استقرار رفتار مطلوب در کارکنان یک مدرسه یا سازمان صورت میگیرد و آنان را برای انجام بهینه وظایف و مسئولیتهای شغلی آماده میکند (فتحی واجارگاه، ۱۳۷۳).
آموزش ضمن خدمت مجموعه فعالیتهای نیازسنجی و برنامهریزی به منظور اصلاح و بالابردن دانش و مهارتها و نگرشها و رفتارهای اعضای سازمان برای انجام دادن وظایف خاص محوله انسانی است (میرکمالی، ۱۳۷۷).
(جان اف لی، ۱۹۶۸) در تعریف آموزش ضمن خدمت میگوید: بهبود سیتماتیک و مستمر مستخدمین از نشر دانشها و مهارتها و رفتارها که به رفاه آن ها و سازمان محل خدمتشان کمک میکند، از این رو تصور میرود که هدف از آموزش ضمن خدمت ایجاد توانایی بیشتر تولید و افزایش کارایی در شغل فعلی و کسب شرایط بهتر برای احراز مقامات بالاتر میباشد (فتحی واجارگاه، ۱۳۷۳).
۲-۶-۱- اهداف آموزش ضمن خدمت کارکنان
برای آموزشهای ضمن خدمت اهداف اولیهای به شرح زیر میتوان ذکر کرد که البته جهتگیری کلی آن را نشان میدهد و بالطبع اهداف ویژه اینگونه آموزشها در سازمانهای مختلف متفاوت خواهد بود:
-
- افزایش توانایی حرفهای و پرورش تواناییهای بالقوه برای وظایف و کارهای روزمره؛
-
- آماده کردن کارکنان برای تصدی وظایف و مسئولیت های جدید؛
-
- ارتقاء سطح دانش و آگاهی های کارکنان اداری و آموزشی؛
-
- ارتقاء سطح مهارتهای شغلی کارکنان اداری و آموزشی؛
-
- ایجاد رفتار مطلوب و متناسب با ارزشهای پایدار جامعه در کارکنان؛
-
- افزایش رضایت شغلی و بهبود روحیه کارکنان؛
-
- افزایش قابلیت انعطاف در کارمند نسبت به اعمال روشهای جدید و نو و استفاده از وسایل و تجهیزات مدرن و نیز تغییرات سازمانی؛
-
- ایجاد روح همکاری بین کارکنان جهت تحقق اهداف سازمان؛
-
- ایجاد زمینههای استفاده از حداکثر منابع موجود انسانی به منظور دستیابی به اهداف و سایتهای سازمان؛
- به هنگام سازی آموزش نیروی انسانی شاغل در آموزش و پرورش در جهت ارتقاء سطح اطلاعاتشان و نیز زمینههای رشد خلاقیت و نوآوری.
لازم به ذکر است، هریک از اهداف نامبرده، برحسب شرایط و ویژگیهای زمانی متفاوت خواهد بود. به این معنی که در شرایط خاص ممکن است به برخی از این اهداف نسبت به سایر اهداف تأکید بیشتری میگردد (فتحی و اجارگاه، ۱۳۷۳).
هدف نهایی آموزش و بهسازی تضمین بقاء و ارتقای (حفظ و توسعه) سازمان از طرق زیر است:
-
- هماهنگی با تغییرات و تحولات مختلف درون سازمانی و برون سازمانی و نیازهای ناشی از آن از ابواب و جهات مختلف.
-
- بهبود و ارتقای سطح کمی، کیفیت عملکرد فردی و سازمانی و ارتقای سطح بهره وری.
پارهای از اهداف واسطهای برای رسیدن به این آماجها که از طریق آموزش و بهسازی قابل دستیابی هستند عبارتند از:
-
- توسعه مهارتها و تواناییهای انجام کار و درک دانش و اطلاعات مورد نیاز توسط نیروی انسانی برای پیشرفت در تولید؛
-
- توسعه دانش و مهارتها (ادراکی، فنی، انسانی) و نگرشهای لازم جهت موفقیت و بهبود عملکرد؛
-
- شناسایی و پرورش استعدادهای نهفته کارکنان؛
-
- به روز کردن اطلاعات و مهارتهای کارکنان؛
-
- آشنا ساختن کارکنان با اهداف و موقعیت سازمان و جایگاه خویش؛
-
- افزایش اثربخشی و کارایی نیروی انسانی؛
-
- کاهش اتلاف و ضایعات کاری؛
-
- کاهش نیاز به نظارت نزدیک کارکنان؛
-
- افزایش قابلیت انعطاف پذیری کارکنان؛
-
- افزایش رضایت شغلی؛
-
- کاهش سوانح کار؛
-
- فراهم آوردن زمینه ترفیع شغلی؛
- انگیزش کارکنان و … (عباس زادگان، ترک زاده، ۱۳۷۹).
۲-۷- مزایای آموزش کارکنان
-
- تسهیل در راه نیل به اهداف سازمانی؛
-
- بهبود کمی و کیفی محصولات و یا خدمات ارائه شده توسط سازمان؛
-
- ایجاد هماهنگی در نحوه انجام کارها در سازمان؛
-
- تقلیل سطح حوادث و سوانح کار؛
-
- تقویت روحیه پرسنل و ایجاد ثبات در سازمان؛
-
- کاهش در نظارتهای مستقیم و غیر مستقیم؛
-
- کاهش میزان تمرد، نزاع، کشمکش و غیبت و سایر رفتارهای ناهنجار گروهی در محیط کار؛
-
- تقلیل میزان هزینه های عمومی در سازمان از قبلی هزینه تعمیرات، قیمت تمام شده کالا و یا خدمات، هزینه های مربوط به امور خدماتی یا کارگزینی و غیره؛
-
- افزایش میزان سوددهی و اثرات استفاده از سود حاصله جهت رفاه کارکنان؛
-
- تقویت حس وفاداری و همبستگی کارکنان نسبت به سازمان؛
-
- شکوفا نمودن استعدادهای نهفته کارکنان؛
-
- ایجاد حس انعطاف پذیری لازم در کارکنان؛
-
- ایجاد زمینه رشد و موفقیت در امور شغل؛
- ایجاد زمینه رشد موفقیت در امور اجتماعی، انفرادی و خصوصی (ابطحی، ۱۳۷۳).
۲-۸- جایگاه، فلسفه و ضرورت اثربخشی آموزشی در سازمانها
ارزیابی و تعیین میزان اثربخش بودن آموزشها به عنوان یک اصل انکار ناپذیر نقش مهمی در اصلاح فرایندهای آموزش دارد. همان طور که در شکل (۱) نشان داده شده است، ارزیابی آموزشی به عنوان یک فرایند جهت انجام اقدامات در نظر گرفته شده است.
تعیین اثربخشی آموزشها به مدیران و کارشناسان آموزش کمک میکند تا دریابند که آیا کلیه فرایندهای آموزش به خوبی اجرا شده است یا خیر؟
نظارت
تدارکات آموزشی
تعریف نیازهای آموزشی
طراحی و برنامه ریزی آموزش
ارزشیابی پیامدهای اموزشی
شکل شماره ۱، فرایند سیستمی آموزش. اقتباس از برزگر،۱۳۸۳
“