کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

مفهوم تاب آوری طی تحقیقات ۳ دهه گذشته علوم اجتماعی به مثابه یک پدیده چند بعدی شناخته شده است که در بافت های مختلف اجتماعی و درونی متفاوت هستند(کانر و دیویدسون ^[۴۴]، ۲۰۰۳).

در تحقیقات گذشته تاب آوری بر متغیرهایی مثل توانایی بیمار، پنهان سازی احتمال خطر و عوامل آسیب پذیر تأکید شده است(لاتر،۲۰۰۳).

بر طبق مدل های ارائه شده از سوی اورال، آتروس و پاولسن ^[۴۵]، ۲۰۰۶) سه حوزه عملکردی برای تاب آوری تعریف و بر آن ها تمرکز شده است.

۱٫ تاب آوری به عنوان یک ویژگی شخصیتی یا توانایی پیش‌بینی افراد در مقابل تاثیرات منفی ناملایمات و احتمال خطر فرض می شود.

۲٫ یک وضعیت روحی مثبت یا سلامت روانی(مثل درک مثبت، خود پنداری، پیشرفت تحصیلی موفقیت در وظایف و. ..) یا فقدان بیماری روحی روانی علی‌رغم وجود یا احتمال خطر تعریف می‌گردد.

۳٫ یک فرایند پویا که بر کنش بین متغیرهای فردی و پیرامونی تاثیر گذاشته و در طول زمان تغییر می‌کند. این تعریف به دلیل چهارچوب فراگیر و تلفیق ویژگی های فردی با محیطی ایجاد تاب آوری بیش از تعاریف قبلی مورد توجه است.

تاب آوری به عنوان یکی از سازه‌های اصلی شخصیت برای فهم انگیزش، هیجان و رفتار مفهوم سازی شده است (بلاک ^[۴۶]، ۲۰۰۲). ورنر و اسمیت ^[۴۷]، (۱۹۹۲) خودتاب آوری را سازوکار ذاتی خود اصلاح گری انسان می دانند. افزون بر آن به باور ورنر(۱۹۹۷) تاب آوری صرف نظر از خطرات تهدید کننده، عاملی بالقوه در همه افراد برای تغییر است. بلاک (۲۰۰۲) بر این باور است که خود تاب آوری توانایی سازگاری سطح کنترل بر حسب شرایط محیطی می‌باشد(لتزرینگ ، بلاک و فوندر ^[۴۸] ،۲۰۰۵)

تاب آوری ویژگی یا خصلتی نیست که برخی دارای آن باشند و برخی آن را نداشته باشند، به بیان دقیق تر، تاب آوری بیانگر تعاملی بین انسان و محیط است. تاب آوری اشاره به ایستادگی در برابر خطر دارد اما یک پدیده تدریجی است و انباشت خطر می‌تواند حتی تاب آورترین افراد را نیز مغلوب سازد. راتر خاطر نشان می‌کند که تاب آوری نوعی تعامل با عامل خطر است یعنی ماهیتی رو به رشد دارد که از بیولوژی و تجارب اولیه زندگی منشاء می‌گیرد و عوامل محافظتی می‌توانند از طریق شیوه های مختلف در مراحل متفاوت رشد، عمل کنند. به عنوان مثال مراقبت های والدین در کودکی قویاً محافظت کننده است، اما در نوجوانی یک چنین مراقبتی ممکن است مانع رشد سالم شود (راتر،۱۹۹۲).

۲-۳-۴- تاب آوری از نظر تاریخی

در واقع مفهوم تاب آوری مبتنی براین نظریه است که با وجود آن که برخی از افراد با عوامل خطر متعددی روبرو می‌شوند و در نتیجه احتمال بروز یک اختلال در آن ها بیش تر است ولی دچار آن اختلال نمی شوند. برخی از محققین معتقدند که به وجودآمدن تاب آوری ناشی از عواملی است که همانند یک سپر بلا افراد در معرض خطر را دربرابر آثارسوء مواجهه با عوامل خطر محافظت می‌کنند (آنتونی و کوهلر،۱۹۸۷ ، نقل از طارمیان، ۱۳۸۳)

از نظر تاریخی، مطالعه تاب آوری، سه موج را به همراه داشته است (ریچاردسون، ٢٠٠٢) موج اولِ بررسی تاب آوری، در پاسخ ‌به این سئوال است : چه ویژگی هایی، افرادی را که در مواجهه با عوامل خطرزا یا شرایط ناگوار موفق بیرون می‌آیند، به عنوان نقطه مقابل افرادی که در برابر این عوامل تسلیم می‌شوند، مشخص می‌کند ؟ بیشتر ادبیات و منابع موجود تاب آوری، جستجویی برای توصیف کیفیت های تاب آورانه درونی و بیرونی است که به افراد کمک می‌کنند تا در پی بروز شرایط پر خطر و یا پس از عقب نشینی، بتوانند سازگار شده و یا کارکرد قبلی خود را بازیابند. کیفیت های تاب آور بودن، پیامدهای نخستین موج بررسی تاب آوری را بازنمایی می‌کنند.

موج دوم بررسی تاب آوری، تلاشی برای پاسخ ‌به این سئوال است، کیفیت های تاب آوری، چگونه کسب می‌شوند؟ (فلچ، ۱۹۷۷و۱۹۸۸) اظهار نمود، کیفیت های تاب آور بودن از طریق قانون تخریب و انسجام مجدد کسب شده اند. یک فرایند مفصل تر کسب کیفیت های تاب آوری به عنوان کارکردی از انتخاب هشیار یا ناهشیار به وسیله ریچاردسون و همکاران (۱۹۹۰) مطرح گردید.

برای اهداف آموزشی و مشاوره با مراجعان، تاب آوری به عنوان مدل خطی ساده ای است که بر اساس آن فرد یا گروه از میان مراحل تعادل زیستی – روانی – معنوی ، تعامل با فوریت های زندگی تخریب ها ، آمادگی برای انسجام مجدد و انتخاب برای انسجام مجدد به صورتی تاب آورانه، برگشت به تعادل یا فقدان، عبور می‌کند.

موج سوم بررسی تاب آوری، و مفهوم تاب آور بودن است. موج سوم آشکار ساخت که در فرایند انسجام مجدد از تخریب در زندگی برخی اشکال انرژی انگیزشی مورد نیاز است. انسجام مجدد تاب آورانه به انرژی فزاینده ای برای رشد نیاز دارد، و مطابق نظریه تاب آوری این منبع انرژی، یک منبع معنوی یا تاب آور بودن فطری است.

جدول ۲-۳) توصیف مختصر سه موج بررسی تاب آوری (ریچاردسون، ٢٠٠٢)

برآیند توصیف امواج تاب آوری فهرست کیفیت ها، دارایی ها ، یا عوامل حمایتی که به افراد کمک می‌کند از میان شرایط ناگوار(مثل عزت نفس، خود کارآمدی، نظام حمایتی، و غیره)رشد کنند. توصیف های پدیدار شناختی کیفیت های تاب آور بودن افراد و نظام های حمایتی که موفقیت های شخصی و اجتماعی را پیش‌بینی می‌کند . موج اول فرایند تخریبی و انسجام مجدد برای کسب کیفیت های تاب آور بودن دلخواه را که در موج اول توصیف شده است را شرح می‌دهد، مدلی که به مراجعان و دانش آموزان کمک می‌کند، بین انسجام مجدد تاب آورانه، انسجام مجدد برگشت به نقطه مواجهه، یا انسجام مجدد همراه با فقدان یکی را انتخاب کنند تاب آوری فرایند کنار آمدن با فشار آورها، شرایط ناگوار، تغییر، یا فرصت به شیوه ای است که منتج به تعیین، تقویت، و غنی سازی عوامل حمایتی می‌شوند. موج دوم به مراجعان کمک می‌کند تا نیرویی را که شخص را به سوی خود شکوفایی و انسجام مجدد تاب آورانه از تخریب ها برمی انگیزد، کشف کنند شناسایی چند نظامی پست مدرنِ نیروهای انگیزشی درون افراد و گروه ها، و خلق تجاربی که تقویت کننده فعال سازی و بهره برداری از نیروها هستند. موج سوم

۲-۳-۵- مدل های تاب آوری

مدل های مختلفی از تاب آوری در ادبیات پژوهشی که تمایل به تمرکز بر تعامل بین چالش های استرسور/زندگی و فرایندها/عواملِ حفاظتی دارند، توصیف شده است (کامپفرو همکاران،۱۹۹۰) این مدل ها فرایند تخریب را که منتهی به درهم ریختگی و سپس انسجام مجدد می‌شوند، توصیف می‌کنند.

پژوهش گران حوزه تاب آوری چندین مکانیزم را که بدان وسیله عوامل محیطی و فردی به کاهش یا خنثی سازی ، اثرات منفی عوامل خطر زا کمک می‌کنند، توصیف کرده‌اند. علی رغم این که برخی مواقع مدل های گوناگون توسط پژوهش گران، پیشنهاد می شود، و در اکثر موارد به مکانیزم یکسانی نام های متعدد می‌دهند، گارمزی و همکاران (۱۹۸۴) سه مدل جبرانی، چالش و عامل حفاظتی را به عنوان مدل های تاب آوری پیشنهاد کرده‌اند.

۲-۳-۵-۱-مدل جبرانی