بهزیستی روانشناختی و نگرانی تصویر بدنی قبل و بعد از جراحی پلاستیک
مفهوم فرد از بدن خویش بخش مهمی از خودپنداره او میباشد. بدن قابل مشاهدهترین قسمت خود و خودآگاهی فرد است. (کَش، فلیپس، سانتوس و هرابوسکی3، 2004 )
تصویر بدنی4 تجسم درونی ظاهر بیرونی فرد است که این بازنمایی ابعاد جسمانی، ادراکی و نگرشی را در بر میگیرد. (بروزسکسی و بایر5، 2005) ابعاد اصلی این نگرش شامل مؤلفه های ارزیابی، سرمایه گذاری فرد در برخورد با طرحوارههای ظاهر و عواطف است که اهمیت ظاهر درونی سازی شده را نمایان می کند. (کَش، فلیپس، سانتوس و هرابوسکی، 2004)
جراحی پلاستیک2 عملی است که روی یکی از اعضا یا چند عضو به منظور تغییر در آن قسمت و با هدف زیباتر کردن به کار میرود ولی چه بسا که عوارض وحشتناک و جبران ناپذیری به بار میآورد. عمل جراحی پلاستیک بیشتر روی نقاط شکم، برای کوچک کردن سینه و سفت کردن و جلوگیری از افتادگی قسمت های مختلف بدن و جراحی بینی انجام می شود که عوارض خطرناکی دارد. امروزه به دلیل علل متعدد و تأکید بر بعضی استانداردهای زیبایی (خواه درست، خواه نادرست) وضع ظاهر از اهمیت فوق العادهای برخوردار شده است، بسیاری از افراد هر رنج و سختی را به خاطر آن به جان میخرند و اغلب با افراد غیر متخصصی روبه رو میشوند که تنها هدفشان سودجویی است و خسارتهای جبران ناپذیری را متحمل میشوند. تصویر بدنی به صورت تجسمهای درونی از جنبه های ظاهری بدن تعریف می شود و مفهوم تصویر بدنی ثابت نیست و جوهرهای پویا دارد. تصویر آرمانی فرد در اثر متغیرهایی مانند بازنمایی رسانه ها، رسوم فرهنگی و نگرشهای دوستان تغییر می کند. این تغییر دیدگاه ها به طور معمول با تغییر احساسها و افکار همراه است و حتی در موقعیتهای مشخص به تغییر رفتار میانجامد. بنابراین این تحقیق نیز با هدف مقایسه دو مؤلفهی بهزیستی روانشناختی و نگرانی تصویر بدنی قبل و بعد از جراحی پلاستیک و اینکه جراحی پلاستیک موجب افزایش بهزیستی روانشناختی می شود مورد بررسی قرار میگیرد.
1-2 بیان مسأله
بهزیستی روانشناختی در دو دهه اخیر در ادبیات پژوهشی به وفور مورد بررسی قرار گرفته است و دامنه مطالعات آن از حوزه زندگی فردی به تعاملات اجتماعی کشیده شده است. (کول1،2002) در راستای تعریف این سازهی مفهومی، گلداسمیت، ویوم و دریتی2 (1997) عقیده دارند که بهزیستی روانی شامل دریافتهای فرد از میزان هماهنگی بین هدفهای معین و ترسیم شده با پیامدهای عملکردی است که در فرایند ارزیابیهای مستمر به دست می آید و به رضایت درونی و نسبتاً پایدار در توالی زندگی منتهی می شود. بهزیستی، اشاره به حسی از سلامتی دارد که آگاهی کامل از تمامیت و یکپارچگی در تمام جنبه های فرد را در بر میگیرد.
جراحیهای زیبایی که یکی از آخرین دست آوردهای انسانی برای خلق زیبایی است، رشد فزایندهای داشته است. تنها در ایالات متحده آمریکا میزان جراحی ها طی یک دهه (1994-1984) دو برابر شده است و در سال 1993 از هر 35 جراحی صورت گرفته در این کشور، یک جراحی زیبایی بوده است (گیلمن2، 1999)
نگرش زنان در جامعه ما به زیبایی ظاهری بیشتر اهمیت می دهند و همین امر می تواند باعث پیامدهای سوء برای سلامت روانی و جسمانی آنها شود. در گذشته کسانی که بینیشان را جراحی میکردند، علاوه بر اینکه تعدادشان محدود بود، بینیشان عیب شاخصی نیز داشت اما امروزه مجموعه ای از عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی باعث شده افراد زیادی فارغ از جنسیت و زشتی یا زیبایی، تنها به این امید که تغییر کنند دست به چنین کاری میزنند. بسیاری از مراجعه کنندگان عمل زیبایی، راه خود را در زندگی گم کرده اند و از زندگی ناراضی هستند بنابراین نخستین تغییری که به ذهنشان میرسد این است که چهره شان را تغییر بدهند تا شاید در کار و زندگیشان تغییری ایجاد شود. بسیاری از آنان اگر توان مالیشان هم اجازه ندهد باز هم به طریقی که شده این کار را انجام میدهند. (مشیرزاده، 1390)
از طرف دیگر، بسیاری از متخصصان و پزشکان اعلام کرده اند که هرگونه جراحی زیبایی دارای تبعاتی است که در بسیاری از موارد جبران ناپذیر نیز هست ضمن این که در کشورهای توسعه یافته که صاحبان این علم هستند، تعداد کمتری از افراد رغبت برای انجام چنین عملهایی دارند یا حداقل با وسواس بیشتری این کار را انجام می دهند
خرید اینترنتی فایل کامل :
(جونز و هییس1،2009 ).
یکی از عوامل انجام جراحیهای زیبایی نگرانی از تصویر بدنی میباشد. جهان معاصر توأم با پیشرفتها و رشد عقلانی که در بطن خود ایجاد کرده توجه خود را بر مسائل شخصیتی انسان متمرکزتر کرده است. مسائلی که شاید 100 سال پیش از این، موضوعاتی پیش پا افتاده و غیر مهم تلقی میشده است. از جمله مسائل مورد بحث شخصیتی انسان که قبلاً کمتر به آن پرداخته شده است تصویر بدنی است. تصویر بدنی بیانگر نگرش فرد از خود همراه با احساسات و افکاری است که می تواند تغییر دهنده رفتار او در شرایط گوناگون و در جهان مثبت یا منفی باشد.
لذا در بررسی حاضر به دنبال پاسخ علمی به این پرسش بودیم که آیا عمل جراحی پلاستیک موجب بهبود مؤلفه های بهزیستی روانشناختی و نگرانی تصویر بدنی شده است؟ آیا جراحی پلاستیک موجب افزایش بهزیستی روانشناختی می شود؟ و آیا جراحی پلاستیک موجب کاهش نگرانی تصویر بدنی می شود؟
1-3 ضرورت انجام تحقیق
ارزشیابیهای روانپزشکی بر روی کسانی که خواهان زیبایی بودند نخستین بار در دهههای 1940 و 1950 گزارش شدند. این گزارشها بیشتر بازتاب دهنده گرایشهای روانکاوی در روانپزشکی آمریکا بودند. پژوهشهایی که به بررسی وضعیت روانشناختی بیش از جراحی زیبایی پرداختهاند یا به مصاحبه بالینی بسنده کرده و یا از مقیاسهای روانشناختی برای ارزیابی آسیب شناسی روانی بهره بردهاند، آسیب شناسی روانی چشمگیری را در بیماران جراحی زیبایی گزارش نموده اند.
گرین و پریچارد1 (2003) در مطالعه خود بیان کردند که نارضایتی و نگرانی نسبت به بدن و اشتغال ذهنی به تغییر دادن آن در بین جوانان داوطلبی جراحی زیبایی بیشتر مشاهده می شود. (گرین و پریچارد، 2003)
نتایج تحقیق حاضر می تواند در مراکز روان درمانی، متخصصین روان شناسی، دانشکده ها و دانشگاه های روان شناسی و مراکز پژوهشی مورد استفاده و بهرهوری قرار گیرد. کاهش درگیری متخصصان جراحی پلاستیک با مراجع قانونی با ارجاع افراد دچار مشکلات روانشناختی به منظور درمان به روانشناس و آگاهی افراد از مشکل روانشناختی احتمالی خود و مراجعه به روانشناس و جلوگیری از درگیر شدن با افراد سودجو غیرمتخصص و خسارات جبران ناپذیر است. کاهش هزینههایی که صرف جراحیهای مکرر می شود.
1-4 اهداف پژوهش
هدف اصلی پژوهش مقایسه دو مؤلفهی بهزیستی روانشناختی و نگرانی تصویر بدنی قبل و بعد از عمل جراحی پلاستیک است.
1-5 فرضیات پژوهش
جراحی پلاستیک موجب افزایش بهزیستی روانشناختی می شود.
جراحی پلاستیک موجب کاهش نگرانی تصویر بدنی می شود.
عمل جراحی پلاستیک موجب بهبود مؤلفه های بهزیستی روانشناختی و نگرانی تصویر بدنی شده است.
1-6 تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها:
1-6-1 تعریف نظری متغیرها:
1-6-1-1 بهزیستی روانشناختی
بهزیستی روانشناختی1 به معنای قابلیت یافتن تمام استعدادهای فرد است. و دارای مؤلفه های:
1-6-1-2 نگرانی از تصویر بدنی4:
تصویر بدنی بیانگر نگرش فرد از خود همراه با احساسات و افکاری است که می تواند تغییر دهنده رفتار او در شرایط گوناگون و در جهات مثبت یا منفی باشد. این تصویر ذهنی می تواند تحت تأثیر عواملی چون رشد جسمانی، تعاملات فرد با محیط اجتماعی، سوانح، آسیب و جراحات بدنی قرار گیرد و نگرانی از تصویر بدنی را در فرد ایجاد کند. (سوگار5، 2003)
1-6-1-3 جراحی پلاستیک1:
جراحی پلاستیک وسیلهای است برای ایجاد یک احساس خود ایدهآل و آرمانی كه از طریق آن درد مطلوب نبودن خود یا دوست نداشتن خود رفع میگردد .(محمدپناه اردکان، یعقوبی و یوسفی، 1391)
1-6-2 تعریف عملیاتی متغیرها:
1-6-2-1 بهزیستی روانشناختی:
بهزیستی روانشناختی نمرهای که آزمودنی در مقیاس بهزیستی روانشناختی ریف (1989) کسب می کند که این پرسشنامه مشتمل 84 سؤال میباشد.
1-6-2-2 نگرانی از تصویر بدن:
نگرانی از تصویر بدنی نمرهای است که آزمودنی در پرسشنامه چند بعدی روابط بدن – خود، کش و همکاران (1986 و 1987) کسب می کند این پرسشنامه مشتمل بر 46 سؤال میباشد.
1-6-2-3 جراحی پلاستیک:
منظور از جراحی پلاستیک، نوع حراجی که جراح روی بدن آزمودنی انجام داده است.