بررسی تطبیقی مرحله تحتنظر در آیین دادرسی كیفری ایران و فرانسه
آزادی، توانایی انجام هر عملی است كه به حقوق دیگران لطمه وارد نكند، آزادی یک نظم قانونی و یک عمل مسئولانه است.
در قوانین اساسی كشورها حد و مرزهای آزادیهای مردم اجتماع را مشخص كردهاند. یكی از این آزادیهای مشروع فرد در جامعه، آزادی تن میباشد، اما گاهی در جوامع سازمان یافته با اختیاراتی كه شهروندان به قوه قضائیه تفویض می نمایند، قانونگذار با تصویب قوانین خاص اقدام به محدود كردن این آزادیها می کند. لذا اصل بر آزادی تن بوده و موارد محدودكننده آزادی تن از موارد استثنائی میباشد كه میبایست قانونگذار صراحتاً به ذكر این موارد بپردازد.
از جمله اقداماتی كه برای پیشرفت بازجویی، اساسی و مهم تلقی میشود، تحت نظر قرار دادن فردی است كه احتمال وقوع بزه توسط وی وجود دارد. اگر در متون قانونی آیین دادرسی كیفری ایران، چندان از واژه «تحت نظر» استفاده نشده است، قواعد مرتبط با «تحت نظر» در آیین دادرسی كیفری فرانسه تحولات متعددی را به خود دیده است.
تحتنظر ناظر به مرحلهای است كه مظنون به ارتكاب جرم در بازداشت نیروهای پلیس به سر میبرد. متهم تحتنظر كه هنوز هیچگونه اتهامی علیه او ثابت نشده است شخصی است كه از كرامت انسانی و اجتماعی برخوردار بوده و به هیچ بهانهای حتی پراهمیت بودن اتهام وی نباید حقوق طبیعی وی نادیده گرفته شود .
از آنجائیكه اصل بر مجرم نبودن متهم و اصل بر حفظ و رعایت حقوق فردی و اجتماعی اوست، لذا ضابطین و پلیس و قضات حق هیچگونه اعمالی منافی با حقوق متهم ندارد و قانون الزاماتی را برای حفظ حقوق متهم در مرحله تحتنظر وضع و مقرر داشته است.
غالباً در جریان تحتنظر پلیس میتواند به جمع آوری دلایل ضروری بپردازد و مانع از بین رفتن آثار و
دلایل جرم و گسترش دامنه پیامدهای آن گردد.
بسیاری از قوانین ما با قوانین فرانسه مشابه هستند و حتی ترتیب قوانین نیز مقتبس از قوانین مشابه فرانسوی میباشد. دلیل استفاده از الگوهای فرانسوی را می توان تحصیل بسیاری از حقوقدانان كشورمان
و تألیف رساله دكتری در فرانسه و همچنین مسایل سیاسی و نفوذ فرانسه در زمان تدوین قوانین موقتی اصول محاكمات جزایی در كشورمان دانست.
خرید اینترنتی فایل کامل :
در سال 1324 زمانی كه صحبت از تأسیس عدالتخانه مطرح شد، مسولان ایرانی در دوران مظفرالدین شاه قاجار از مستشاران فرانسه برای تدوین قانون دعوت كردند، زیرا در آن سالها فرانسه یكی از معدود كشورهای دارای قانونی منسجم بود.
دلیل بسیاری از محتویات قانون مجازات اسلامی و آیین دادرسی كیفری كشورمان ریشه در «كد» ناپلئون و نخستین قوانینی دارند كه در فرانسه نوشته شدهاند. این اقتباس تنها محدود به ایران نیست و دیگر كشورها نیز از فرانسه تأسی كردهاند.
از دیدگاه حقوق تطبیقی تذكر این نكته مفید است كه در كشور فرانسه كه الهام بخش قوانین كیفری ما در اوایل قرن 20 بوده است، گامهای بس مؤثر در جهت ترافعی كردن تحقیقات مقدماتی برداشته شده است.
حقوق فرانسه به جهات زیر دارای اهمیت است :
الف) فرانسه دارای موقعیت وتو در سازمان ملل متحد است.
بالتبع، نظام حقوق فرانسه از حاكمیت وتو سود میبرد و بسیاری از كشورها تحتتاثیر این نظام حقوقی هستند.
ب) آرای دیوان بینالمللی دادگستری هم به فرانسوی و هم به انگلیسی انشاء میشوند.این بیانگر تأثیر نظام حقوقی فرانسه یا شاید فقط حاكمیت فرانسه كه دارای حق وتو میباشد، است.
ج) فرانسه در كنار آلمان، از اصلیترین و مهمترین اعضاء و مؤثرترین اعضای اتحادیه میباشد.
د) از آنجاكه شاهان ایرانی بیشتر دانشپژوهان را به فرانسه یا همان فرنگ برای تحصیلات عالیه میفرستادند و لذا بدنه آكادمی حقوق ایران از آكادمی حقوق فرنگ بوده و قانونگذاران ایرانی نیز در جایی كه بنا بود به غیر از فقه تصویبی داشته باشند نخستین رویكردشان قوانین و نظام حقوقی فرانسه بوده است.