بررسی تأثیر جریان نقدی آزاد مازاد، حاکمیت شرکتی و اندازه شرکت بر قابلیت پیش بینی سود در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
فقدان اعتماد سرمایهگذاران در صداقت ارقام و آمار مربوط بهحسابرسیها به دنبال رسواییهای مالی شرکتهای مختلف در جهان باعث ورود محققان به مسائل این حوزه برای بررسی هر چه بیشتر کیفیت سود شده است. پیشبینی پذیری سود به مفهوم قابلیت و حدود پیشبینی سود آتی و یا جریان نقدی سرمایهگذاران از میزان سرمایهگذاری انجامشده بر اساس اطلاعات سود موجود یکی از عوامل تأثیرگذار بر کیفیت سود است. اطلاعات زمانی از کیفیت بالایی برخوردار است که سرمایهگذاران با تکیه بر آن اطلاعات میتوانند عملکرد جاری شرکت را مورد تجزیهوتحلیل قرار دهند و عملکرد آتی آن را بهتر پیشبینی نمایند. کیفیت بالای آمار و ارقام سود زمانی اتفاق میافتد که میزان جریان نقدی شرکتها بیشتر باشد. نگاهی به ادبیات تحقیقات انجامشده نشان میدهد که شرکتهایی که دلالی گری در آن ها به خاطر جریان نقدی بالا بیشتر است اطلاعات سود در آن ها از کیفیت پایینی برخوردار است. در این رابطه جنسن[1] (1996) استفاده از ابزارهای نظارتی را برای کاهش تنشها بین منابع تحت کنترل مدیران شرکتها و به دنبال آن افزایش ارزش شرکتها را پیشنهاد میکند. تحقیق حاضر به دانش موجود در خصوص رابطه بین حاکمیت شرکتی، نحوه مدیریت وجوه نقدی و ارزش شرکت کمک میکند و باهدف بررسی کاهش اثرات منفی جریان نقدی آزاد بر پیشبینی پذیری سود با تکیه بر ساختار مدیریتی و مالکیتی کارآمد صورت گرفته است. فرض بر این است شرکتهایی که جریان نقدی آزاد در آن ها بالاست، اعضای هیأت مدیره از استقلال عمل برخوردارند و تعداد آن ها کمتر است و سهامداران عمده از مدیران و مؤسسات مختلف تشکیلشده است قابلیت پیشبینی سود در آن ها بسیار بالاست. در تبعیت از تحقیقات چاگی و گل که براثرات نظارتی بدهی بر میزان جریان نقدی تأکید دارند بنا داریم رابطه بین حاکمیت شرکتی، جریان نقدی آزاد و کیفیت سود هم در شرکتهای بزرگ و هم در شرکتهای کوچک بررسی کنیم.
1-2- بیان مسأله
منظور از کیفیت سود، زمینه بالقوهی رشد سود و میزان احتمال تحقق سودهای آتی است. ارزش یک سهم تنها به سود هر سهم سال جاری شرکت بستگی ندارد بلکه به انتظار از آینده شرکت و قدرت سودآوری سالهای آینده و ضریب اطمینان نسبت به آن بستگی دارد. برای اندازهگیری کیفیت سود معیارهای متفاوتی ارائهشده است. پایداری سود، قابلیت پیشبینی و نوسان پذیری و همچنین معیارهایی که ارتباط بین سود و ارقام تعهدی و جریانات نقدی را بررسی می کند (اسماعیلزاده مفری و همکاران،1389). در این میان قابلیت پیشبینی سود یکی از معیارهایی است که کمتر مورد توجه قرارگرفته است. قابلیت پیشبینی سود به مفهوم قابلیت و میزان پیشبینی سود و جریانات نقدی آتی بر اساس اطلاعات سود جاری است. اطلاعات سود زمانی از کیفیت بالایی برخوردار است که سرمایهگذاران با تکیه بر آن اطلاعات بتوانند عملکرد جاری شرکت را مورد تجزیهوتحلیل قرار داده و برآورد بهتری از چشم اندازه آتی شرکت داشته باشند.
یکی از عوامل اثرگذار بر کیفیت سود هزینههای نمایندگی ناشی از جریان نقدی آزاد است. جریان نقدی آزاد نشاندهنده وجوه نقدی است که شرکت پس از کسر مخارج
خرید اینترنتی فایل کامل :
لازم برای نگهداری یا توسعه داراییها در اختیار دارد و قابلتوزیع بین سرمایهگذاران است. (جنسن، 1986).
برای کاهش اثر جریان نقدی آزاد از مکانیسمهای مختلفی استفاده میرود. در این رابطه جنسن[3] (1986) استفاده از ابزارهای نظارتی را برای کاهش تنشها بین منابع تحت کنترل مدیران شرکتها و به دنبال آن افزایش ارزش شرکتها پیشنهاد میکند. محققان دانشگاهی این مسئله را از زوایای مختلف مورد بررسی قرار دادهاند: بررسی اثرات حاکمیت شرکتی بر جریان نقدی مازاد، نقش سود سهام، بازخرید سهام و بدهی در کاهش مشکلات نمایندگی ناشی از جریان نقدی آزاد. حاکمیت شرکتی مؤثر مشکل نمایندگی ناشی از جریان نقدی آزاد را رفع می کند و از این طریق تأثیر منفی جریان نقدی مازاد بر ارزش شرکت را تعدیل میکند. مکانیسم حاکمیت شرکتی مناسب با نظارت مؤثر بر عملکرد مدیران، احتمال سرمایهگذاری مدیران در پروژههای سرمایهگذاری نامناسب را کاهش میدهد؛ که این امر انگیزه دستکاری سود را کاهش میدهد و مانع از کاهش کیفیت سود میرود. همچنین این مکانیسم با الزام مدیران به پرداخت سود سهام به سهامداران وجوه در اختیار مدیران را کاهش میدهد و انگیزه مدیران در سرمایهگذاری در پروژههای نامطلوب را تعدیل میکند. (الدهماری و اسماعیل 20131).
مکانیسمهای حاکمیت شرکتی با توجه با اندازه شرکتها متغیر است؛ بنابراین انتظار میرود که اثرگذاری حاکمیت شرکتی بر رابطه بین جریان نقدی آزاد و قابلیت پیشبینی سود در میان شرکتهای بزرگ و کوچک متفاوت باشد. شرکتهای بزرگ منطبق با تئوری نمایندگی مبتنی بر جریان نقدی هستند درحالیکه شرکتهای کوچک با تئوری سلسله مراتبی 2[4] سازگار هستند. مدیران شرکتهای بزرگ انگیزه بالایی برای استفاده از جریان نقدی آزاد برای گسترش اندازه شرکت دارند، زیرا به آن ها منافع بیشتری میرساند. در مقابل شرکتهای کوچک به دلیل توانایی کنترل اقدامات مدیران میتوانند از صرف جریانات نقدی آزاد در پروژههای نامطلوب پیشگیری نمایند؛ بنابراین هزینه نمایندگی ناشی از جریان نقدی آزاد در شرکتهای بزرگ بیشتر است و این امر استفاده از مکانیسم حاکمیت شرکتی برای جلوگیری از اقدامات فرصتطلبانه مدیران و افزایش قابلیت پیشبینی سود تضمین میکند. درنتیجه انتظار میرود که اثربخشی مکانیسم حاکمیت شرکتی در کاهش هزینههای نمایندگی ناشی از جریان نقدی آزاد و بهبود قابلیت پیشبینی سود در شرکتهای بزرگ بیشتر از شرکتهای کوچک باشد.
هدف از این تحقیق، بررسی تاثیرجریان نقدی آزاد، حاکمیت شرکتی و حجم شرکت بر قابلیت پیشبینی پذیری سود در شرکتهای پذیرفتهشده در بورس تهران است سؤالی که در اینجا مطرح میرود این است که آیا جریان نقدی آزاد مازاد بر قابلیت پیشبینی سود تأثیر معنیداری دارد؟ و آیا این تأثیر توسط مکانیسمهای حاکمیت شرکتی و اندازه شرکت تعدیل میرود؟
1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق
تصمیمگیری امری است که از سادهترین تا پیچیدهترین امور زندگی انسان با آن درگیر است. سرعت توسعه فنآوری، گسترش ارتباطات، اتصال بازارهای کشورها به یکدیگر و نظایر آن ها موجب وسیعترشدن گسترههای عملیاتی و درنتیجه پیچیدهتر شدن محیطهای اقتصادی و سرمایهگذاری گردیده که درنتیجه آن امر تصمیمگیری اقتصادی به موضوعی تبدیلشده که انجام آن روزبهروز مشکلتر و نیازمند داشتن اطلاعات و توانمندیهایی بالاتر برای تصمیمگیرندگان است. اینجاست که اهمیت کسب اطلاعات مفیدتر جهت تصمیمگیریهای دقیقتر ضرورت بیشازپیش خود را آشکار میسازد و طبیعی است که در چنین فضای آکنده از رقابت و تغییر، تصمیمگیریهای اقتصادی نیز هرچه بیشتر متکی بر دانش و اطلاعات گردیده و از جنبههای تصادفی و غیرمنطقی فاصله میگیرد. در این میان پایه و اساس بسیاری از تصمیمگیریهای اقتصادی استفاده کنندگان را میتوان اطلاعات مالی و حسابداری و خاصه صورتهای مالی اساسی دانست. از بین استفاده کنندگان از اطلاعات حسابداری، سرمایهگذاران مهمترین بهرهوران تلقی میگردند. بر این اساس اطلاعات حسابداری بایستی سرمایهگذاران را جهت پیشبینی رویدادهای آتی یاری دهد.
1-4- اهداف پژوهش
1- تعیین رابطه جریان نقدی آزاد مازاد و قابلیت پیشبینی سود
2- تعیین تأثیر حاکمیت شرکتی خوب بر رابطه بین جریان نقدی آزاد مازاد و قابلیت پیشبینی سود
3- تعیین تأثیر اندازه شرکت بر تأثیر حاکمیت شرکتی بر رابطه بین جریان نقدی آزاد مازاد و قابلیت پیشبینی سود
.1 Jensen
.1 Jensen
.2 Free Cash Flow Agency Theory
[3] –
.1 Dhamari and Ismail
.2 picking order theory
.3 Jelic, and et al.