:حق دولتها در استفاده از انرژی هسته ای از منظر حقوق محیط زیست
هم اكنون جهانیان پذیرفته اند كه سوزاندن سوختهای فسیلی اثرات شدیدی بر گرم شدن آب و هوا دارد. شیوه جدیدی از تفكر مورد نیاز است كه بواسطه آن هر كشوری درجهان مسئولیتی[2] در قبال محیط جهانی خود داشته باشد و در عین حال به كشورهای ضعیف نیزاجازه داده شود كه زندگی خود را بهبود بخشند(میرزایی: 1386، 56).
به همین دلیل دولت ها در دهه های اخیر نسبت به خطرات زیست محیطی محلی و جهانی هشیار شده اند و نظام بین المللی تلاش کرده است تا مقررات و قواعدی را برای حفاظت محیط زیست تدوین و به اجرا گذارد. البته در نظامی که دولت ها با رضایت و به اتفاق آراء قانونگذاری می کنند و تضاد منافع و ارزش ها مشهود است، حرکت برای وضع قوانین مؤثر به کندی صورت می گیرد.در واقع حقوق بین الملل محیط زیست، مجموعه قواعد و مقررات بین المللی است که هدفش پیشگیری از آلودگی و حفاظت از محیط زیست می باشد که با سابقه ای کمتر از 40 سال در بین رشته های علم حقوق رشته ای نسبتاً جدید است، که سرآغاز آن به کنفرانس سازمان ملل متحد در خصوص محیط زیست انسان که در سال 1972در استکهلم تشکیل شد، برمی گردد.
1-2-بیان مسئله
دولتها در دهه های اخیر نسبت به خطرات زیست محیطی محلی و جهانی هشیار شده اند و نظام بین المللی تلاش کرده است تا مقررات و قواعدی را برای حفاظت محیط زیست تدوین و به اجراگذارد. البته در نظامی که دولت ها با رضایت و به اتفاق آرا قانونگذاری می کنند و تضاد منافع و ارزش ها مشهود است، حرکت برای وضع قوانین مؤثر به کندی صورت می گیرد. در واقع حقوق بین الملل محیط زیست، مجموعه قواعد و مقررات بین المللی است که هدفش پیشگیری از آلودگی و حفاظت از محیط زیست می باشد که با سابقه ای کمتر از 40 سال در بین رشته های علم حقوق رشته ای نسبتاً جدید است. سرآغاز آن به کنفرانس سازمان ملل متحد در خصوص محیط زیست انسان که در سال 1972 در استکهلم تشکیل شد، برمی گردد(حبیبی :1384، 63).
در سال ۲۰۰۴ انرژی هستهای در تولید کل انرژی مصرفی جهان سهمی در حدود ۶٫۵٪، و در تولید انرژی الکتریکی سهمی در حدود ۱۵٫۷٪ داشتهاست (آژانس بینالمللی انرژی اتمی[5]: ۲۰۰۵).
بنابر پیشبینی اتحادیه جهانی هستهای در سال ۲۰۱۵ به طور میانگین هر ۵ روز یکبار یک نیروگاه هستهای در جهان آغاز به کار می کند. درحال حاضر کشورهای ایالات متحده، فرانسه، و ژاپن در مجموع حدود ۵۷٪ از کل انرژی الکتریکی هستهای جهان را به خود اختصاص دادهاند. در سال ۲۰۰۷ آژانس بینالمللی انرژی هستهای از وجود ۴۳۹ راکتور هستهای در حال ساخت در ۳۱ کشور در سراسر جهان خبر داد (فرمی: 2008، 51).
مهمترین مسئلهای که مخالفان انرژی هستهای بیان میدارند امنیت محیط زیستی نیروگاه هستهای است، زیرا با کوچکترین اشتباه، ممکن است فجایعی مانند فاجعه چرنوبیل به بار آید وخطرات زیست محیطی جبران ناپذیری را به وجود آورد(سازمان اطلاعات انرژی[6]: 2004).
یکی از مسائل نیروگاه هستهای هزینه ساخت آن است که شامل هزینه ساخت راکتور، هزینه مسائل امنیتی، هزینه ساخت مراکز معدنی، هزینه ساخت مراکز تبدیل مواد خام به سوخت هستهای، هزینه ساخت مراکز بازپروری هستهای و انبارهای هستهای برای دفن ضایعات هستهای است. نشت مواد رادیو اکتیو از نیروگاه های هسته ای خطرات جبران ناپذیری به انسان ومحیط زیست وارد می سازد که در زیر به نمونه ای از آنها اشاره می گردد. در سال ۱۹۷۹ بخشی از هسته اصلی نیروگاه تری مایل آیلند در
خرید اینترنتی فایل کامل :
ایالت پنسیلوانیا در آمریکا ذوب شد که باعث نشت ۳ میلیون کوری گاز رادیواکتیو به بیرون از نیروگاه گردید در پی این حادثه حدود ۱۴۰٬۰۰۰ نفر از اهالی منطقه خانههای خود را ترک کردند. پس از حادثه تری مایلی آیلند، ساخت نیروگاههای هستهای برای مدتی در آمریکا متوقف شد. حادثه چرنوبیل در سال ۱۹۸۶ و در چرنوبیل(شوروی سابق و اوکراین کنونی) اتفاق افتاد به طوری که نیروگاه در ساعت از کنترل خارج شد و بتن آرمه یک متری گنبد را ذوب نمود و اتفاقات پس از آن موجب شد تا در کل اروپا وضعیت اضطراری اعلام شود( آستان قدس رضوی: 1388، 12).
لذا با توجه به خطرات زیست محیطی زیادی که استفاده از این فن آوری می تواند داشته باشد، این تحقیق درنظر دارد تا حق دولتها در استفاده از انرژی هسته ای از منظر حقوق محیط زیست به موارد قانونی این فناوری بپردازد تا عوارض وعواید آن را بهتر مورد بررسی قراردهد.
1-3-سوالات پژوهش
سوالات این پژوهش به قرار زیر خواهد بود:
1-3-1-سوال اصلی
- قواعد و مقررات حقوقی بین المللی حاکم بر استفاده های صلح آمیز از انرژی هسته ای چه می باشند؟
1-3-2-سوالات فرعی
- حقوق و تعهدات دولتها در زمینۀ استفاده های صلح آمیز از انرژی هسته ای چه می باشد؟
- نقش آژانس انرژی اتمی در استفاده از انرژی هسته ای چه می باشد؟
- استفاده از انرژی هسته ای در مقایسه با آیا خطرات آن می تواند مفید باشد؟
1-4-فرضیات تحقیق
با توجه به سوالات مطرح شده، فرضیات به قرار زیر خواهد بود:
1-4-1- فرضیه اصلی
- اصلی ترین اقدامات در سطح بین المللی پذیرش اساسنامه آژانس بین المللی انرژی اتمی از یک سو و پذیرش معاهده N.P.T از سوی دیگر بوده است.
1-4-2-فرضیات فرعی
- دولت ها هر یک به فراخور توانایی های علمی و اقتصادی خود به این دانش روی آورده و راهبرد و راهکار خاصی را در توسعه این فناوری برگزیده اند.
- آژانس با اقدامات نظارتی اطمینان حاصل کند که مساعدت های داده شده، برای پیشرفت هیچ منظور نظامی مورد استفاده قرار نگیرد.
- به نظر می رسد استفاده از انرژی هسته ای در مقایسه با خطرات آن می تواند مفید باشد.