تکنیکهای سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی در کنترل سیلابهای شهری
صنعتی شدن جوامع، تأثیرات نامطلوبی در هیدرولوژی حوضه آبریز مربوطه میگذارد و موجب تشدید سیلابها، افزایش آلودگی در قسمت پایاب،کاهش جریانهای پایه و کاهش تغذیهی آبهای زیر زمینی میگردد (طاهری بهبهانی و همکار،1375). به بیان دیگر، تحولات هیدرولوژیک ناشی از شهر سازی و نحوه کاربری، تغییر در حجم کل روانابها، میزان تغذیه ناشی از بارش، حداکثر آبدهی (پیک)سیلابها و کیفیت آب دارند.
اکثر شهرهای ایران در خروجی حوضهها بنا شده اند و شهر تبریز نیز از این امر مستثنی نیست، افزایش سطوح نفوذ ناپذیر که ناشی از شهر سازی و احداث ساختمان بر خاكهای نفوذ پذیر است، طبعأ از سطوح نفوذ پذیر حوضه که قادر به جذب بخشی از بارندگی است کاسته و در نتیجه بر حجم کل رواناب شهر افزوده است(بزرگ زاده،1372).بررسی آمار و اطلاعات خسارت ناشی از وقوع سیلاب در ایران و جهان بیانگر گستردگی صدمات ناشی از سیلاب به منابع طبیعی،انسانی و اقتصادی مناطق مختلف میباشد (وهابی،1385).
روند افزایش سیل در 5 دهه ی گذشته نشان میدهد که تعداد وقوع سیل در دهه 80 نسبت به دهه 40 تقریبا 10 برابر شده است و به عبارت دیگر 900 در صد افزایش داشته است (عبدی،1385). مهار طغیان و سیلاب مستلزم آشنایی مطلوب به نحوه عملکرد سیستم هیدرولوژیکی منطقه است (رامشت،1385). پهنه بندی خطر سیل،در واقع ابزاری اساسی برای مدیریت کاهش خطرهای سیل است و وسیله ایقانونی در دست دولت و مسئولان برای کنترل و مدیریت کاربری اراضی و برنامههای توسعههمزمان با کاهش خطرهای سیل و حفاظت محیط زیست است(تلوری،1376). نهایتاًدر این پژوهش به منظور تعیین محدودههای بحرانی و پیش بینی دامنه خسارات ناشی از سیلاب در شرایط مختلف از نظر توجیه اقتصادی و اجتماعی، برنامههای کنترل و مهار سیلاب، نقشه پهنه بندی خطر سیلاب تهیه گردید.
- بیان مسئله
موضوع سیلابهای شهری اگر چه همواره یکی از اقدامات مطالعاتی مرتبط با طرحهای شهرسازی به شمار میرود اما غالبا با این موضوع به صورت سطحی و کم اهمیت برخورد شده است.
شناخت هر چه بیشتر پدیدهها و پارامترهای موثر درسیلابهای شهری و پیشرفتهای روز افزون که در زمینه ی محاسباتی منجربه تهیه ی نرم افزارهای متنوعی گردیده است.
استفاده از فناوری سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی به جهت ارائه اطلاعات، پوشش تکراری، سنجش از محدودههای طیفی متفاوت، ارزان بودن، تنوع اشکال دادهها، سنجش کمی و رقومی، تجربه و تحلیل، ارزیابی و مکانیابی پدیدههای سطح زمین از اهمیت بالایی برخوردار بوده است(علوی پناه،1389).
با توجه به اینکه اجرای عملیات شهر سازی موجب کاهش نفوذپذیری سطوح نسبت به اراضی بایرو زمینهای کشاورزی میشود و از طرفی در سطوح شهری روانابهای سطحی به سهولت و سرعت بیشتری انتقال مییابد.که باعث کوتاه شدن زمان تجمع و افزایش شدت سیلابهای حوضه شهری میگردند. با توجه به مواد ارائه شده به طور کلی منشا مسیل گیری مناطق شهری معمولاً در دو دسته ی عمده منشا درون شهری و برون شهری طبقه بندی میشود: منشا درون شهری از عدم سیستم نامناسب جمع
خرید اینترنتی فایل کامل :
آوری، ظرفیت ناکافی و طرح نامناسب سیلاب روها ارتباط دارند و منشا برون شهری به همجواری شهرها با رودخانهها، دریاچهها و دریاها نیز بستگی دارد( طاهریبهبهانی،1375).
استفاده از فناوریهای مناسب نظیر سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی جهت شناسایی مناطق مستعد خطرسیلاب شهری و ارائه راهکارهای متناسب برای کاهش خطر ضروری میباشد.
در این تحقیق با توجه به اینکه هدف تخمین میزان سیلاب وارده به محدوده مورد نظر و تأثیر آن بر کاربریهای موجود می باشد در این راستا اقدام به تهیه لایههای مورد نیاز و تعیین وزن هر لایه براساس میزان اهمیت آن و سپس وزن دهی نهایی لایهها به صورت دو به دو مقایسه و حاصل این مقایسات به نرم افزار Arc GIS منتقل و ضریب نهایی برای هر لایه تعیین شده و نهایتاً نقشه پهنهبندی خطر سیلاب برای محدوده مورد نظر تهیه گردید.
1-3-سوالات تحقیق
- معیارها و ضوابط پهنهبندیو کنترل سیلابهای شهری چیست؟
- تأثیر سیلاب شهری به کاربری های مختلف شهری چگونه است؟
1-4-فرضیات تحقیق
- تکنولوژی[1]GIS می تواند معیارها و ضوابط مکانی در پهنهبندی سیلاب را تحلیل و مدلسازی نماید.
- بیشترین تأثیر سیلاب در منطقه مورد مطالعه در کاربری های مسکونی دیده می شود.
1-5-اهداف تحقیق
- پهنه بندی سیلاب در مناطق شمال شهر تبریز.
- تحلیل خطر سیلاب برای کاربریها و جمعیت در شهر تبریز.
- تأمین معیارها و وزن دهی به معیارها در مباحث سیلاب شهری.
[1] Geographic Information System